رسانه‌ها نسبت به ادبیات فارسی بی‌اعتنا شده‌اند

رسانه‌ها نسبت به ادبیات فارسی بی‌اعتنا شده‌اند

مینو بدیعی در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ وضعیت این روزهای ادبیات فارسی (زبان مرجع) در رسانه‌ها اظهار کرد: من از گذشته نه چندان دور شروع می‌کنم؛ گذشته‌ای که فکر می‌کنم همه دانشجویان رشته علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری و سایر دانشجویانی که می‌خواستند دستی در ادبیات داشته باشند، از ابتدا چه در دانشگاه و چه مدارس آیین نگارش می‌آموختند، دستور زبان فارسی یاد می‌گرفتند و در عین حال ضمن مرور ادبیات کهن و کلاسیک زبان فارسی، ادبیات معاصر را هم به شکل صحیح می‌آموختند.

در آن زمان آیین نگارش یکی از دروس اولیه دانشجویان ارتباطات و روزنامه‌نگاری در دانشگاه‌ها بود و حداقل به مساله نوع نگارش، رعایت دستور زبان فارسی و غلط ننوشتن تاکید زیادی می‌شد.

این روزنامه‌نگار تصریح کرد: امروز بی‌اعتنایی خاصی نسبت به نگارش ادبیات فارسی در رسانه‌ها به وجود آمده و بیشترین بی‌توجهی‌ها در این زمینه دیده می‌شود؛ به عنوان مثال در مورد گزارش‌نویسی ما بنا را بر این داشتیم که گزارش‌نویسی نثر خاص خودش را می‌خواهد؛ نثری که با مقاله‌نویسی متفاوت است؛ با نثر خبرنویسی هم متفاوت است و این آموزش داده می‌شد.

در گزارش‌نویسی که در دانشکده در دوره لیسانس می‌آموختیم، اول از گزارش‌نویسی نوع نگارش ابوالفضل بیهقی شروع می‌کردیم تا به ادبیات معاصر می‌رسیدیم. درواقع ادبیات بیهقی پیش زمینه‌ای برای تسلط کامل دانشجویان به مساله‌ی ادبیات و زبان فارسی بود. اما حالا در سطح دانشگاه‌ها اگر هم چنین کارهایی انجام شود، آنچه که در خروجی رسانه‌ها می‌بینیم در حد زیادی به باد می‌رود.

بدیعی بیان کرد: به غیر از چند روزنامه رسمی و رسانه‌های شناخته‌شده، در رسانه‌ها، در اکثر موارد به آیین نگارش ادبیات فارسی کم‌توجهی می‌شود. دستور زبان فارسی در گذشته‌های نه چندان دور در کنار زبان و ادبیات فارسی در مدارس تدریس می‌شد و یا انشاء که پیش‌زمینه نوشتن بود، به عنوان یکی از دروس مهم در دبستان مطرح بود. در دوره متوسطه قدیم مساله نوشتن انشاء بسیار مهم بود به این دلیل که دانش‌آموز علاوه بر اینکه بتوانند ادبیات کلاسیک را خوب یاد بگیرد، در کنار آن دستور زبان و ادبیات فارسی را هم می‌آموختند. الان می‌بینیم که این بسیار کم رعایت می‌شود، در حالی که وقتی زبان انگلیسی، زبان دوم را می‌بینیم پی به این می‌بریم که چه میزان به گرامر و اصول نگارششان ـ چه از نظر املایی و چه انشایی ـ اهمیت می‌دهند. اما زبان فارسی که زبان کهن ماست بیش از هزار سال است که قدمت دارد اما به این زبان کاملا بی‌توجهی می‌شود.

این روزنامه‌نگار با بیان این‌که زبان محاوره این روزها وارد زبان رسانه شده است، توضیح داد: زبان محاوره و شکسته صرفا برای دیالوگ به کار می‌رود نه این‌که نوشته‌ای که جنبه توصیفی دارد را به زبان محاوره بنویسیم. زمانی که ما وارد دفتر روزنامه می‌شدیم، روزنامه‌ها خودشان یک رسم‌الخط مشخصی داشتند.  

او همچنین نقش شبکه‌های اجتماعی بر روی نگارش و ادبیات در رسانه‌ها را بی‌تاثیر ندانست و گفت: هر رسانه امروز باید رسم‌الخط داشته باشد و طبق آن آیین نگارش فارسی را رعایت کند. ما متاسفانه برخی نگارش‌های غلط را نه تنها در رسانه‌ها، بلکه از زبان مقامات هم می‌شنویم و اینها در حقیقت پالایش نشده است.

بدیعی در پایان گفت: در سال‌های نه چندان دور تمام رسانه‌ها رسم‌الخطی را برای نگارش در نظر می‌گرفتند، در حالی که باز هم باید یک سیستم واحدی وجود داشته باشد که توسط استادان زبان و ادبیات فارسی در اختیار تمام رسانه‌ها قرار بگیرد. همچنین دوره‌های مختلف آموزش زبان و ادبیات فارسی برای کارکنان رسانه‌ها باید برگزار شود. به‌ویژه برای خبرنگاران و مترجمان و گزارشگران. این شیوه باید به‌روز شود. باید به نقش ویراستاران و دبیران و سردبیران گروه‌ها هم توجه بیشتری کرد و آدم‌های متخصص این رشته‌ها را به کار گرفت. اگر خبرنگار اشتباه می‌کند این کار دبیران گروه‌ها و ویرستارهاست که این اشتباه‌ها را تصحیح کنند.