بورس؛ پناه سرمایه‌های خرد مردم

بورس؛ پناه سرمایه‌های خرد مردم

تبریز هم طی 16 سال گذشته توانست دومین بورس منطقه‌ای را در این شهر میزبانی کند. بازاری که از سال 82 فراز و فرود زیادی را شاهد بوده و در نهایت در سال‌های اخیر این بازار توانسته است اعتماد سرمایه‌گذاران را کسب کند و در سال‌های 95 تا 98 روند ریالی معاملات رشد شتابانی را شاهد بوده است. در چنین شرایطی اساتید و صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند بازار بورس می‌تواند نقش بیشتری در تامین مالی تولید در استان داشته باشد. همشهری در گزارشی به بررسی این راهکارها و موانع موجود پرداخته است.

• چالش‌های سه‌گانه سرمایه‌گذاری در بورس 

کارشناس بازار سرمایه و یکی از مدیران شرکت‌های کارگزاری در تبریز با اشاره به وضعیت سرمایه‌گذاری شهروندان در بازار بورس می‌گوید: در کل بازار بورس کشور 12 میلیون کد سهامداری حقیقی و حقوقی وجود دارد که حدود 15 درصد کل جمعیت کشور را شامل می‌شود؛ اما از این تعداد حدود 50 درصد غیرفعالند و وضعیت استان نیز تابعی از کل کشور است. بنابراین به نظر می‌رسد با وجود سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و رشد خرید و فروش بورس در استان، ظرفیت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.

«حجت عمادی» با اشاره به چالش‌های سه‌گانه سرمایه‌گذاری در بورس از نگاه شهروندان می‌گوید: با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده که میزان بازدهی، میزان ریسک در بورس و میزان اطلاعات و آگاهی از بازار بورس 3 چالش مهم این بازار هستند که در این بین کمبود آگاهی و اطلاعات و دسترسی نامناسب به بازار و اطلاعات موجب شده تا خرید و فروش سهام مانند خرید و فروش طلا همه‌گیر نشود.  وی تاکید می‌کند: از نگاه 50 درصد سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی استان نبود اطلاعات شفاف و عدم دسترسی مناسب به اطلاعات شرکت‌ها مانع حضور آنان در بازار سرمایه می‌شود و 34 درصد نیز از بازدهی این بازار اطمینان ندارند. نکته جالب این‌که تنها 16 درصد ریسک بالا را مانع سرمایه‌گذاری دانسته‌اند؛ یعنی این‌که اگر اطلاعات کافی در اختیار سرمایه‌گذاران باشد آنان حاضر به پذیرفتن ریسک بازار هستند.

• ارجحیت بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی 

رئیس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز هم با بیان این‌که رشد بازار بورس در سال‌های گذشته نباید تنها با آمار و ارقام ریالی بررسی شود، اظهار می‌کند: در سال‌های اخیر ارزش پول کاهش بسیار داشته، بنابراین از نظر ارزش پولی و با بررسی عامل ارزش زمانی پول، میزان سرمایه‌گذاری در بورس افزایش نداشته است. «علیرضا فضل‌زاده» ادامه می‌دهد: البته در این میان ارجحیت بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی نباید نادیده گرفته شود. به عنوان مثال، ارزش پولی که در بانک سپرده‌گذاری شده و سود مشخصی به آن داده شده در سال‌های اخیر نسبت به بورس رشد بسیار کمتری داشته است؛ اما در مقایسه با ارزش ریالی در بازارهای مالی رشد چندان محسوس نبوده است.

وی تاکید می‌کند: نیاز به هدایت سرمایه‌گذاری به بورس در استان با توجه به ثروت‌های خرد و حجم قابل توجهی از طلا که در منازل و مغازه‌ها وجود دارد و با توجه به ریسک‌ نگهداری طلا و پول در منازل و عدم نقش‌آفرینی طلاهای خانگی در اقتصاد، بیشتر خود را نشان می‌دهد.  فضل‌زاده عنوان می‌کند: از سوی دیگر با اشباع بازارهای موازی مانند خودرو، مسکن، طلا و ارز مواجه هستیم و این بازارها دیگر برای سرمایه‌گذاران خرد، سوددهی ندارد. بر همین اساس میزان خرید و فروش سهام بیشتر شده است. بر این اساس دولت برای افزایش سرمایه‌گذاری در بورس باید از یکسو شفافیت اطلاعات مالی شرکت‌ها را بیشتر کند و از سوی دیگر آموزش‌های لازم و فرهنگ‌سازی به شهروندان را توسعه دهد. برخی رشته‌های دانشگاهی مرتبط با بورس باید 20 سال قبل در کشور راه‌اندازی می‌شد اما در یکی، دو سال گذشته این رشته‌ها ایجاد شده است.

• افزایش خرید و فروش سهام

رئیس تالار بورس منطقه‌ای آذربایجان شرقی با بیان این‌که این بازار در استان شناخته‌شده‌تر شده است، می‌گوید: بورس توانسته است سرمایه‌های سرگردان شهروندان استان را به خود جذب کند، به نحوی که میزان خرید و فروش در بازار بورس استان از سال 95 تاکنون روند صعودی داشته و از 1400 میلیارد تومان خرید و فروش در سال 95 به 3300 هزار میلیارد تومان آن هم تنها در 5 ماه سال جاری رسیده است. هنوز عملکرد خرید و فروش 7 ماه آتی بر این میزان افزوده نشده و قطعا رقم بالاتری از خرید و فروش سهام را شاهد خواهیم بود.

«امین عابدینی» بیان می‌کند: بازدهی بورس برای سرمایه‌گذاران آذربایجان شرقی 59 درصد بوده و رشد بالای 200 درصدی در خرید و فروش‌ها ثبت شده است. در حال حاضر 40 شرکت کارگزاری با شفافیت کامل برای سهامداران حقیقی و حقوقی، خرید و فروش سهام انجام می‌دهند. وی با بیان این‌که بخشی از شفافیت اطلاعات شرکت‌ها و شفافیت خرید و فروش‌های غیربورسی که در ارزش سهام موثر است خارج از بازار سرمایه صورت می‌گیرد، تاکید می‌کند: سازمان‌هایی مانند صنعت، معدن و تجارت باید در این زمینه شفافیت اطلاع‌رسانی را بر عهده بگیرند. برای افزایش آگاهی شهروندان در مورد بورس چندین آموزشگاه در تبریز مجوز دریافت کرده‌اند و به شهروندان در قالب دوره‌های کوتاه‌مدت آموزش‌ می‌دهند.

همچنین مسابقات لیگ ستارگان بورس با هدف افزایش اطلاعات سرمایه‌گذاری در بورس برگزار می‌شود. این مسئول اظهار می‌کند: باید توجه داشت که قدمت بازارهای سرمایه در جهان حدود 500 سال است اما در کشور ما تنها 53 سال است که بورس ایجاد شده. در آذربایجان شرقی هم این زمان کمتر از 20 سال می‌گذرد و طبیعی است که فاصله‌هایی میان رفتارهای صحیح سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد و به زمان و ایجاد ظرفیت‌های علمی و فرهنگ‌سازی بین بخشی نیاز داریم.